1. Nguồn gốc và khởi đầu (1964)
Chùa Vĩnh Nghiêm được khởi công xây dựng vào năm 1964 và hoàn thành vào năm 1971. Chùa do Hòa thượng Thích Tâm Giác và Thượng tọa Thích Thanh Kiểm khởi xướng với mục đích tạo dựng một trung tâm Phật giáo lớn, hiện đại tại miền Nam. Chùa được xây dựng theo phong cách kiến trúc truyền thống Việt Nam, nhưng có sự kết hợp với các yếu tố hiện đại nhằm đáp ứng nhu cầu sinh hoạt Phật giáo của cộng đồng.
2. Tên gọi và ý nghĩa
Chùa Vĩnh Nghiêm được đặt tên theo chùa Vĩnh Nghiêm ở Bắc Giang – một trong những trung tâm Phật giáo lớn của Việt Nam thời Trần, nơi khởi nguồn của Thiền phái Trúc Lâm Yên Tử. Tên gọi này mang ý nghĩa duy trì và phát triển tinh thần Phật giáo truyền thống.
3. Kiến trúc và xây dựng
Chùa Vĩnh Nghiêm có tổng diện tích hơn 6.000 m², nổi bật với tòa bảo tháp bảy tầng mang tên “Bảo Tháp Quan Thế Âm,” cao 40 mét. Kiến trúc chùa được thiết kế bởi kiến trúc sư Nguyễn Bá Lăng, dựa trên phong cách truyền thống Bắc Bộ với những nét chạm khắc tinh xảo, hài hòa. Khuôn viên chùa bao gồm chánh điện, giảng đường và các khu vực hành lễ, học tập, phục vụ nhu cầu tâm linh và giáo dục Phật giáo.
Chánh điện của chùa rộng rãi, có bệ thờ lớn đặt tượng Phật Thích Ca Mâu Ni và các vị Bồ Tát. Điểm đặc biệt là sự kết hợp giữa không gian mở và các đường nét điêu khắc tỉ mỉ, tạo nên sự uy nghiêm và trang trọng.
4. Vai trò trong phong trào Phật giáo
Trong những năm 1960-1970, chùa Vĩnh Nghiêm đóng vai trò quan trọng trong các phong trào Phật giáo tại miền Nam, đặc biệt trong các hoạt động bảo vệ hòa bình, quyền tự do tôn giáo và bảo tồn văn hóa dân tộc. Chùa là nơi tổ chức nhiều hoạt động lớn của Giáo hội Phật giáo Việt Nam Thống Nhất và là trung tâm sinh hoạt của đông đảo Phật tử.
5. Chùa Vĩnh Nghiêm ngày nay
Ngày nay, chùa Vĩnh Nghiêm tiếp tục là một trong những ngôi chùa lớn và quan trọng của Phật giáo Việt Nam, thu hút đông đảo Phật tử và du khách trong và ngoài nước. Chùa là nơi tổ chức các lễ hội Phật giáo quan trọng như lễ Vu Lan, lễ Phật Đản, cũng như các khóa tu học, giảng pháp, góp phần vào việc truyền bá và gìn giữ giáo lý Phật giáo.
Chùa Vĩnh Nghiêm không chỉ là một công trình tôn giáo, mà còn là một biểu tượng văn hóa và tâm linh quan trọng của Thành phố Hồ Chí Minh, góp phần vào việc duy trì và phát triển di sản văn hóa Phật giáo của Việt Nam.
