Thời kỳ Bắc thuộc (111 TCN - 938 SCN)
- Trong suốt gần một thiên niên kỷ dưới ách đô hộ của các triều đại phong kiến Trung Quốc, người Việt đã tiếp nhận nhiều yếu tố văn hóa Trung Hoa, trong đó có thói quen uống trà. Tuy nhiên, cách thức uống trà của người Việt sau này dần được phát triển thành nét riêng, khác biệt với cách uống trà của người Trung Quốc.
Thời kỳ Lý - Trần (1009 - 1400)
- Vào thời kỳ này, Phật giáo phát triển mạnh mẽ ở Việt Nam và việc uống trà đã trở thành một phần của đời sống tôn giáo. Các thiền sư sử dụng trà như một phương tiện để tĩnh tâm và thiền định. Các triều đại này cũng ghi nhận sự phát triển của nghệ thuật uống trà trong hoàng cung và tầng lớp quý tộc.
Thời kỳ Hậu Lê - Nguyễn (1428 - 1945)
- Trong thời kỳ này, trà đã trở thành một phần không thể thiếu trong đời sống văn hóa và xã hội của người Việt. Uống trà trở thành thói quen phổ biến trong các gia đình từ hoàng gia, quan lại đến dân gian. Thời nhà Nguyễn, văn hóa uống trà càng phát triển mạnh mẽ hơn, với sự xuất hiện của nhiều loại trà đặc sản từ các vùng khác nhau như Thái Nguyên, Tuyên Quang, Phú Thọ.
Thời kỳ hiện đại
- Trong thời hiện đại, văn hóa uống trà tiếp tục phát triển và có sự giao thoa với các nền văn hóa trà khác trên thế giới. Tuy nhiên, nét đặc trưng của trà Việt Nam vẫn được giữ gìn, với cách pha trà, thưởng trà và các loại trà truyền thống như trà mạn, trà sen, trà ướp hoa nhài.
Đặc điểm của văn hóa uống trà Việt Nam
- Trà mạn (trà khô): Là loại trà được sao khô, phổ biến ở miền Bắc Việt Nam. Trà mạn được ủ trong ấm nhỏ, thưởng thức từng ngụm nhỏ để cảm nhận hương vị đậm đà.
- Trà ướp hương: Người Việt có thói quen ướp trà với các loại hoa như hoa sen, hoa nhài để tạo ra hương vị đặc biệt. Trà ướp sen là một trong những đặc sản nổi tiếng của Hà Nội.
- Thưởng trà: Việc uống trà ở Việt Nam không chỉ đơn thuần là để giải khát mà còn là một nghệ thuật, là dịp để trò chuyện, giao lưu và thể hiện sự hiếu khách. Các buổi trà đạo (thưởng trà) thường diễn ra trong không gian tĩnh lặng, trang nhã.
Kết luận
Văn hóa uống trà ở Việt Nam đã hình thành và phát triển qua nhiều thế kỷ, từ thời kỳ Bắc thuộc đến thời hiện đại, chịu ảnh hưởng của nhiều yếu tố văn hóa, tôn giáo và xã hội. Đến nay, uống trà vẫn là một phần không thể thiếu trong đời sống hàng ngày của người Việt, gắn liền với những giá trị văn hóa và tinh thần truyền thống.