1. Tuổi thơ và giáo dục
Thomas Jefferson sinh ngày 13 tháng 4 năm 1743 tại Shadwell, một đồn điền ở Virginia. Ông xuất thân từ một gia đình giàu có và có ảnh hưởng ở thuộc địa Virginia.Jefferson được giáo dục tại các trường học địa phương trước khi theo học tại Đại học William & Mary, nơi ông học về luật, triết học và khoa học.
2. Sự nghiệp pháp luật và tham gia chính trị
Sau khi tốt nghiệp, Jefferson trở thành một luật sư thành công và bắt đầu sự nghiệp chính trị của mình. Ông được bầu vào Hạ viện Virginia vào năm 1769, nơi ông sớm nổi lên như một nhà lãnh đạo trong phong trào đòi độc lập từ Anh.Năm 1774, Jefferson viết bài luận có tựa đề “Tóm tắt Quan điểm về Quyền của Người Mỹ Anh,” chỉ trích sự thống trị của Anh và ủng hộ quyền tự trị của các thuộc địa.
3. Tuyên ngôn Độc lập
Jefferson được chọn làm một trong năm thành viên của Ủy ban soạn thảo Tuyên ngôn Độc lập vào năm 1776. Ông là tác giả chính của văn kiện này, trong đó tuyên bố rằng "tất cả mọi người sinh ra đều bình đẳng" và nhấn mạnh quyền tự do và theo đuổi hạnh phúc.Tuyên ngôn Độc lập, được thông qua vào ngày 4 tháng 7 năm 1776, là một trong những tài liệu có ảnh hưởng lớn nhất trong lịch sử nước Mỹ và thế giới, thể hiện rõ triết lý chính trị của Jefferson.
4. Sự nghiệp chính trị sau cách mạng
Sau khi Mỹ giành được độc lập, Jefferson giữ chức Thống đốc bang Virginia từ năm 1779 đến 1781. Sau đó, ông phục vụ trong Quốc hội Lục địa và đóng góp vào các chính sách của quốc gia mới.Năm 1785, ông được bổ nhiệm làm đại sứ Mỹ tại Pháp, nơi ông có cơ hội quan sát và học hỏi các cuộc cách mạng đang diễn ra tại châu Âu.
5. Bộ trưởng Ngoại giao và Phó Tổng thống
Dưới chính quyền Tổng thống George Washington, Jefferson được bổ nhiệm làm Bộ trưởng Ngoại giao (1790–1793). Trong vai trò này, ông thường xuyên xung đột với Bộ trưởng Tài chính Alexander Hamilton về cách điều hành đất nước, đặc biệt là về quyền lực của chính quyền liên bang và sự phát triển kinh tế.Cuộc tranh luận giữa Jefferson và Hamilton dẫn đến sự hình thành hai đảng phái chính trị đầu tiên: Đảng Dân chủ-Cộng hòa (do Jefferson sáng lập) và Đảng Liên bang (do Hamilton dẫn đầu).
Năm 1796, Jefferson được bầu làm Phó Tổng thống dưới quyền Tổng thống John Adams. Trong nhiệm kỳ này, ông tiếp tục phản đối chính sách của Đảng Liên bang và viết Hành động Kentucky, một văn kiện quan trọng về quyền của các bang.
6. Tổng thống thứ ba của Hoa Kỳ
Năm 1800, Jefferson đắc cử Tổng thống, trở thành Tổng thống thứ ba của Hoa Kỳ. Cuộc bầu cử này đánh dấu sự chuyển giao quyền lực đầu tiên trong hòa bình giữa hai đảng phái chính trị, điều mà Jefferson gọi là "cuộc cách mạng năm 1800".Trong nhiệm kỳ Tổng thống (1801–1809), Jefferson thực hiện nhiều chính sách quan trọng:
Mua lại Lãnh thổ Louisiana (1803): Jefferson đã đàm phán thành công để mua Lãnh thổ Louisiana từ Pháp với giá 15 triệu đô la, giúp Mỹ mở rộng diện tích gấp đôi và mở ra cơ hội phát triển kinh tế và định cư.
Chuyến thám hiểm của Lewis và Clark (1804–1806): Ông tài trợ cho cuộc thám hiểm này để khám phá lãnh thổ mới, mở rộng kiến thức về địa lý và văn hóa của đất nước.
Giảm quyền lực liên bang: Jefferson thực hiện các biện pháp để giảm chi tiêu công và quy mô của chính quyền liên bang. Ông cũng giảm thuế và củng cố quyền lực của các bang.
Đạo luật Cấm vận (1807): Ông ký Đạo luật Cấm vận, cấm thương mại quốc tế với Anh và Pháp để phản đối các cuộc tấn công vào tàu buôn Mỹ. Tuy nhiên, đạo luật này đã gây thiệt hại lớn cho nền kinh tế Mỹ và bị chỉ trích nặng nề.
7. Cuộc sống sau nhiệm kỳ Tổng thống
Jefferson rời nhiệm sở vào năm 1809 và trở về Monticello, trang trại của ông ở Virginia. Tại đây, ông tiếp tục tham gia vào các hoạt động giáo dục và nghiên cứu.Ông thành lập Đại học Virginia vào năm 1819, một trong những thành tựu ông tự hào nhất, nơi ông định hình triết lý giáo dục tự do mà ông luôn ủng hộ.
Jefferson qua đời vào ngày 4 tháng 7 năm 1826, đúng ngày kỷ niệm 50 năm Tuyên ngôn Độc lập, cùng ngày với người bạn và đối thủ chính trị John Adams.
8. Di sản và tầm ảnh hưởng
Thomas Jefferson để lại một di sản sâu sắc về sự phát triển của nền dân chủ Mỹ và triết lý về quyền tự do và tự chủ của con người. Ông đã truyền cảm hứng cho nhiều thế hệ với cam kết của mình về quyền con người và trách nhiệm của chính quyền đối với người dân.Tuy nhiên, di sản của ông cũng không thoát khỏi những tranh cãi, đặc biệt là việc ông sở hữu nô lệ trong khi là người ủng hộ sự tự do và bình đẳng. Mối quan hệ của ông với nô lệ Sally Hemings và việc sử dụng lao động nô lệ tại Monticello đã tạo ra nhiều cuộc tranh luận trong lịch sử.
Thomas Jefferson được nhớ đến như một trí thức, một nhà lập quốc tận tụy và một người ủng hộ mạnh mẽ các nguyên tắc của nền cộng hòa dân chủ.
