1. Giai đoạn trước khi thành lập Quận 9
- Trước khi thành lập Quận 9, khu vực này thuộc huyện Thủ Đức, tỉnh Gia Định. Vùng đất này có địa hình đa dạng, với các khu vực đất cao, sông rạch và đồng bằng, chủ yếu phục vụ sản xuất nông nghiệp.
- Trước năm 1975, khu vực Quận 9 hiện nay là một phần của quận Thủ Đức, với dân cư thưa thớt và hoạt động chủ yếu là nông nghiệp và khai thác tài nguyên tự nhiên.
2. Thành lập Quận 9 (1997)
- Ngày 6 tháng 1 năm 1997, Chính phủ Việt Nam ban hành Nghị định số 03/CP, tách một phần huyện Thủ Đức để thành lập các quận mới, trong đó có Quận 9.
- Quận 9 được thành lập với diện tích khoảng 114 km² và ban đầu gồm 13 phường: Phước Long A, Phước Long B, Tăng Nhơn Phú A, Tăng Nhơn Phú B, Trường Thạnh, Long Trường, Phú Hữu, Long Phước, Long Thạnh Mỹ, Hiệp Phú, Tân Phú, Long Bình, và Phước Bình.
3. Quá trình phát triển kinh tế - xã hội (1997 - 2020)
- Phát triển công nghiệp và công nghệ: Quận 9 trở thành trung tâm công nghiệp và công nghệ với sự phát triển mạnh mẽ của Khu Công nghệ cao TP.HCM (SHTP). Đây là nơi thu hút nhiều tập đoàn công nghệ hàng đầu thế giới như Intel, Samsung và Nidec, cùng với hàng loạt doanh nghiệp công nghệ cao khác.
- Hạ tầng giao thông: Hạ tầng giao thông được đầu tư mạnh mẽ với các tuyến đường huyết mạch như Xa lộ Hà Nội, đường Vành đai 2, và tuyến metro số 1 (Bến Thành - Suối Tiên) nhằm kết nối Quận 9 với trung tâm TP.HCM và các khu vực lân cận như Đồng Nai, Bình Dương.
- Phát triển đô thị và dân cư: Quận 9 thu hút nhiều dự án khu dân cư, khu đô thị mới như Vinhomes Grand Park, khu đô thị Nam Long, các khu nhà phố, biệt thự cao cấp, làm thay đổi diện mạo đô thị của quận.
- Giáo dục và nghiên cứu: Quận 9 còn phát triển mạnh về giáo dục với sự hiện diện của nhiều trường đại học, trung tâm đào tạo và nghiên cứu như Đại học Sư phạm Kỹ thuật TP.HCM, Đại học FPT, và các trung tâm nghiên cứu trong Khu Công nghệ cao.
4. Đặc điểm và chiến lược phát triển
- Phát triển công nghệ và đổi mới sáng tạo: Khu Công nghệ cao là hạt nhân phát triển của Quận 9, đóng góp lớn cho nền kinh tế của TP.HCM và cả nước. Quận 9 được định hướng trở thành khu vực dẫn đầu trong lĩnh vực công nghệ cao và sản xuất thông minh.
- Hạ tầng xanh và phát triển bền vững: Bên cạnh phát triển công nghiệp, Quận 9 cũng chú trọng xây dựng các khu đô thị xanh, với nhiều công viên, hồ nước và không gian công cộng nhằm cải thiện chất lượng sống cho người dân.
5. Sáp nhập thành Thành phố Thủ Đức (2021)
- Ngày 9 tháng 12 năm 2020, Ủy ban Thường vụ Quốc hội thông qua Nghị quyết 1111/NQ-UBTVQH14 về việc sáp nhập Quận 9, Quận 2 và Quận Thủ Đức để thành lập Thành phố Thủ Đức, trực thuộc TP.HCM.
- Sau khi sáp nhập, Quận 9 trở thành một phần quan trọng của Thành phố Thủ Đức, đóng vai trò là trung tâm công nghệ, nghiên cứu và phát triển đổi mới sáng tạo.
6. Những di sản của Quận 9 cũ
- Quận 9 để lại dấu ấn với sự phát triển mạnh mẽ của Khu Công nghệ cao TP.HCM, góp phần thúc đẩy nền kinh tế công nghệ cao của Việt Nam. Đây cũng là khu vực tiên phong trong các dự án đô thị thông minh và khu dân cư cao cấp.
Kết luận
Quận 9 cũ đã trải qua quá trình phát triển nhanh chóng từ một vùng đất nông thôn trở thành khu vực phát triển mạnh về công nghệ, công nghiệp và đô thị. Sự sáp nhập vào Thành phố Thủ Đức mở ra một giai đoạn mới, giúp khu vực này tiếp tục phát huy vai trò quan trọng trong chiến lược phát triển kinh tế và đô thị hóa của TP.HCM và khu vực phía Nam.