1. Bối cảnh lịch sử trước khi thành lập
- Khu vực Thủ Đức trước đây là một phần của tỉnh Gia Định, sau đó được chia tách thành các quận và huyện trực thuộc TP.HCM như Quận 2, Quận 9, và Quận Thủ Đức.
- Các quận này trước đây chủ yếu là vùng đất nông nghiệp, rừng cây và đồi núi thấp, với dân cư thưa thớt. Trong quá trình đô thị hóa, khu vực này dần phát triển và hình thành các khu dân cư, khu công nghiệp và các cơ sở hạ tầng quan trọng.
2. Quá trình phát triển trước năm 2021
- Quận 2: Trước khi sáp nhập, Quận 2 nổi tiếng với Khu đô thị mới Thủ Thiêm, một khu vực phát triển hiện đại được quy hoạch làm trung tâm tài chính và thương mại của TP.HCM.
- Quận 9: Quận 9 phát triển mạnh về công nghiệp, công nghệ và giáo dục, với nhiều khu công nghiệp và các trường đại học, viện nghiên cứu.
- Quận Thủ Đức: Quận Thủ Đức tập trung nhiều khu dân cư, chợ đầu mối và cơ sở hạ tầng quan trọng như Khu chế xuất Linh Trung và các trường đại học lớn.
3. Quyết định thành lập Thành phố Thủ Đức (2021)
- Ngày 9 tháng 12 năm 2020, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã thông qua Nghị quyết 1111/NQ-UBTVQH14 về việc sáp nhập Quận 2, Quận 9 và Quận Thủ Đức để thành lập Thành phố Thủ Đức trực thuộc TP.HCM.
- Thành phố Thủ Đức chính thức đi vào hoạt động từ ngày 1 tháng 1 năm 2021, với diện tích hơn 211 km² và dân số hơn 1 triệu người.
- Thành phố Thủ Đức bao gồm 34 phường, được kỳ vọng trở thành “hạt nhân” kinh tế của TP.HCM với định hướng phát triển thành trung tâm sáng tạo, công nghệ cao và giáo dục.
4. Quá trình phát triển và định hướng tương lai
- Khu đô thị sáng tạo tương tác cao phía Đông: Thành phố Thủ Đức được quy hoạch thành một “thành phố trong thành phố” với sự liên kết chặt chẽ giữa các khu vực trọng điểm như Khu đô thị mới Thủ Thiêm, Khu công nghệ cao Quận 9, và Đại học Quốc gia TP.HCM.
- Kinh tế và công nghệ: Thủ Đức tập trung phát triển các lĩnh vực công nghệ cao, tài chính, giáo dục và đổi mới sáng tạo. Các khu vực như Khu công nghệ cao TP.HCM và các trung tâm nghiên cứu sẽ trở thành động lực chính cho sự phát triển kinh tế.
- Hạ tầng giao thông: Thành phố Thủ Đức được đầu tư mạnh mẽ vào hạ tầng giao thông với các tuyến đường huyết mạch như Xa lộ Hà Nội, đường Mai Chí Thọ, Metro số 1 (Bến Thành - Suối Tiên), tạo thuận lợi cho việc di chuyển và kết nối liên vùng.
- Giáo dục và sáng tạo: Với các trường đại học lớn như Đại học Quốc gia TP.HCM, Đại học Sư phạm Kỹ thuật TP.HCM, cùng với các viện nghiên cứu, Thủ Đức định hướng trở thành trung tâm giáo dục và nghiên cứu khoa học hàng đầu.
5. Các khu vực trọng điểm của Thành phố Thủ Đức
- Khu đô thị mới Thủ Thiêm: Được quy hoạch là trung tâm tài chính, thương mại quốc tế.
- Khu công nghệ cao: Là nơi tập trung các doanh nghiệp công nghệ hàng đầu như Samsung, Intel và nhiều công ty công nghệ khác.
- Khu Đại học Quốc gia TP.HCM: Là trung tâm giáo dục, nghiên cứu và đổi mới sáng tạo.
6. Thách thức và cơ hội
- Quản lý đô thị: Việc kết hợp ba quận thành một thành phố lớn đòi hỏi phải có kế hoạch quản lý đô thị và hạ tầng chặt chẽ để tránh tình trạng quá tải dân cư và giao thông.
- Phát triển bền vững: Thành phố Thủ Đức cần tập trung phát triển hạ tầng xanh, quản lý môi trường và quy hoạch đô thị bền vững để đáp ứng nhu cầu phát triển lâu dài.
Kết luận
Thành phố Thủ Đức là một mô hình mới mẻ và tiên phong trong việc phát triển đô thị ở Việt Nam. Với sự đầu tư mạnh mẽ vào hạ tầng, giáo dục, công nghệ và đổi mới sáng tạo, Thủ Đức đang hướng tới mục tiêu trở thành một trung tâm kinh tế, công nghệ và sáng tạo hàng đầu không chỉ của TP.HCM mà còn của cả nước. Đây là bước đi chiến lược quan trọng trong việc phát triển khu vực phía Đông TP.HCM, góp phần thúc đẩy sự tăng trưởng kinh tế và cải thiện chất lượng sống cho người dân.
